بعد از ختم حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱، رسانه ها در أفغانستان به طور سریع وسعت یافتند. یکی از عوامل موثر در این امر، حمایت مالی بین المللی است که تا سال ۲۰۱۴ ارائه شده است. لیبرال سازی (خصوصی شدن) سیستم رسانهیی نیز نقش اساسی داشته است. از سال ۲۰۰۱ بدین سو، رسانه های خصوصی و دولتی وجود داشته اند. این کار بر مبنای حقوق رسانه های جمعی در أفغانستان صورت گرفته است. براساس این قانون، هر شهروند حق تاسیس یک سازمان رسانهیی را دارد.
رسانه های افغانستان بنابراین قادر هستند تا جامعه چند قومی خویش را انعکاس دهند و تبدیل به صدایی شوند که از قبل از آن شنیده نشده اند (سیرت ۲۰۱۶). این روند با انقلاب رسانه های دیجیتال و آنلاین تقویت شده است. افرادی که قبلا به حاشیه رانده میشدند، مانند اقلیت ها، جوانان و زنان حالا این فرصت را دارند تا با استفاده از شبکه های اجتماعی برای ارتباطات در جامعه ظاهر شوند. آن ها دیگر تنها دریافت کننده معلومات نیستند بلکه به طور فعال تولید کنندهی محتوا نیز هستند.
همچنین تمام امکانات جدید برای خبرنگاران باز شده است: مخاطبین رسانه ها در سطح ملی در افغانستان و سطح جهانی برای تمام دیاسپورا های افغان میتوانند جوامع را با هم دیگر نزدیک سازند و در مورد مشکلات عمومی سخن بگویند و نیز قادر خواهند بود تا حتی مردم را بسوی یک هدف واحد منسجم سازند. به طور کلی، زندگی روزمره و فرهنگ جامعهی أفغانستان در رسانه ها منعکس شده است.
اما استقلالیت رسانه ها جنبه های منفی نیز داشته است. بسیاری از خبرنگارانی که وارد کار حرفهیی خبرنگاری شده اند، از مزایای آموزش حرفهیی برخوردار نشده اند.
همچنان صاحبان رسانه ها، قوانین واضح و مشخصی برای حمایت از تلاش و زحمات خبرنگاران وضع نکرده اند. یکی از مشکلات دیگر این هست که سیاستمداران قدرتمند رسانههای خاص خود را دارند و از آن به عنوان بستری برای منافع خود استفاده میکنند. بعضی از رسانه ها منحصرا منعکس کنندهی پایگاه های قومی پشتون، تاجیک و ازبیک هستند. افترا و منازعات مربوط به اختلاف قومی که از این طریق منشأ میگیرد، محاکمه نمی شود. این کار تا حدودی، چند پارچگی در جامعه را که افغانستان از آن همیشه رنج میبرد تقویت میکند. برای تنفیذ/ اجرای قانون رسانه های جمعی أفغانستان به یک محکمه مستقل و کارا نیاز است. شرایط سیاسی که خبرنگاران در آن فعالیت دارند نیز مشکل ساز است. از سال ۲۰۰۱ بدین سو تقریبا صد خبرنگار کشته شده است. که چهل تن از این قتل ها به طالبان ربط داده می شود. خشونت علیه خبرنگاران به ندرت مجازات می شود. بیشتر از ۱۲۰۰ قضیه خشونت علیه خبرنگاران تشخیص شده است که برای معلومات بیشتر به این ویب سایت مراجعه کنید.
برای یک نمای کلی از مطالب مربوط به سیستم رسانه ، به صورت گرافیکی اینجا کلیک کنید:
مصاحبه با روزنامه نگار شهله شایق
YouTube Video: When playing this video, a connection to YouTube and Google servers is established
با این وجود، سیستم جدید رسانهیی به تدریج به ایجاد تغییرات مثبت کمک میکند. پنهان نگه داشتن اطلاعات برای دولت به طور فزایندهای دشوار شده است. رسانه ها شفافیت ایجاد کردهاند و بینش هایی را در مورد وقایع جاری ارائه میدهند. از طریق رسانه ها، مردم در حال توسعهی آگاهی شان از طیف گستردهای از موضوعات مانند حقوق یا نقش آن ها در یک جامعه دموکراتیک هستند.